SVO – Vụ việc cô gái tập MMA khống chế nam thanh niên xăm trổ trong hầm gửi xe chung cư Hà Nội sau khi bị tát đang thu hút sự quan tâm lớn từ dư luận. Bên cạnh những lời khen ngợi về khả năng tự vệ, nhiều người cũng đặt câu hỏi hành vi của cô gái có vi phạm pháp luật? Phóng viên Chuyên trang Sinh Viên Việt Nam, Báo Tiền Phong đã trao đổi với luật sư Đường Nam Khánh – Đoàn Luật sư Hà Nội để làm rõ các khía cạnh pháp lý của sự việc.
Thưa luật sư, trong tình huống cô gái MMA phản kháng sau khi bị nam thanh niên tát, hành vi này có được xem là phòng vệ chính đáng theo quy định của pháp luật Việt Nam hay không?
Luật sư Đường Nam Khánh:
Theo khoản 1, Điều 22 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025), phòng vệ chính đáng được định nghĩa là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, cơ quan, tổ chức, mà chống trả lại một cách cần thiết đối với người đang có hành vi xâm phạm những lợi ích nói trên.
Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên.
– Trích khoản 1, Điều 22 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025) –
Trong vụ việc này, cô gái đã phản kháng ngay sau khi bị nam thanh niên tát, tức là hành vi chống trả xảy ra khi đối phương đang trực tiếp xâm phạm đến sức khỏe và quyền lợi của cô. Do đó, xét theo quy định pháp luật, hành động phản kháng của cô hoàn toàn có thể được xem là phòng vệ chính đáng.
Nếu trong quá trình tự vệ, người phòng vệ gây thương tích nghiêm trọng cho đối phương, thì ranh giới giữa phòng vệ chính đáng và vượt quá giới hạn phòng vệ được xác định như thế nào?
Luật sư Đường Nam Khánh:
Khi xảy ra thương tích trong quá trình phòng vệ, cơ quan chức năng cần xác định rõ mức độ thương tích của đối phương và tính chất của hành vi chống trả, xem liệu việc đó có thực sự cần thiết trong tình huống đó hay không.
Nếu hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại, thì sẽ bị coi là vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng. Quy định này được nêu rõ tại khoản 2, Điều 22 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025).
Với vụ việc này, các cơ quan chức năng sẽ dựa vào những yếu tố pháp lý nào để kết luận hành vi của cô gái là hợp pháp hay vi phạm pháp luật?
Luật sư Đường Nam Khánh:
Trước hết, cần xác định mức độ thương tích của nam thanh niên. Tiếp theo, phải xem xét liệu việc cô gái tác động vật lý lên anh ta có diễn ra liên tục hay không, và quan trọng là có xảy ra khi anh ta không còn hành vi nguy hiểm, uy hiếp nào nữa hay không.
Nếu kết quả điều tra cho thấy hành vi chống trả của cô rõ ràng quá mức cần thiết, cô có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Gây thương tích do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng theo Điều 136 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025). Ngược lại, nếu chứng minh được rằng toàn bộ hành động đều trong giới hạn cần thiết để tự vệ, cô sẽ không bị coi là vi phạm pháp luật.
Điều 136. Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội
1. Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội, thì bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:
a) Đối với 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên.
3. Phạm tội dẫn đến chết người hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe cho 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm.
Theo luật sư, việc người dân sử dụng kỹ năng võ thuật để tự vệ có tiềm ẩn rủi ro về mặt pháp lý nào không, nếu có, cần lưu ý điều gì để tránh rơi vào tình trạng bị xử lý hình sự?
Luật sư Đường Nam Khánh:
Việc sử dụng võ thuật để tự vệ chắc chắn mang lại lợi thế, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro nếu người đó không khống chế được bản thân, dẫn đến gây hậu quả vượt quá mức phòng vệ cần thiết.
Người dân cần nắm rõ các quy định pháp luật về phòng vệ chính đáng và vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng, đồng thời phải giữ bình tĩnh trong mọi tình huống, tránh để mất kiểm soát dẫn đến những hậu quả đáng tiếc. Khi phòng vệ, nguyên tắc quan trọng là chỉ sử dụng lực ở mức cần thiết và dừng ngay khi mối nguy đã chấm dứt.
Từ góc độ pháp luật, luật sư có khuyến nghị gì để vừa bảo vệ quyền lợi cá nhân, vừa hạn chế tối đa các hành vi bạo lực trong các tình huống xung đột?
Luật sư Đường Nam Khánh:
Trước hết, mỗi người cần hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình, đặc biệt là quy định về phòng vệ chính đáng và vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng. Khi xảy ra xung đột, nên ưu tiên các biện pháp hòa giải, tìm cách thoát khỏi tình huống nguy hiểm hoặc nhờ sự hỗ trợ của người xung quanh và cơ quan chức năng.
Chỉ sử dụng biện pháp chống trả khi thật sự cần thiết để bảo vệ bản thân hoặc người khác, và phải dừng lại ngay khi mối nguy đã chấm dứt. Việc này vừa giúp bảo vệ quyền lợi cá nhân, vừa hạn chế tối đa nguy cơ biến xung đột thành bạo lực, tránh những hậu quả pháp lý không đáng có.
Trân trọng cảm ơn luật sư!