Thanh tra tỉnh Tuyên Quang vừa có kết luận thanh tra toàn diện dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Tuyên Quang-Phú Thọ. Kết luận nêu rõ những tồn tại trong công tác lập, thẩm định, điều chỉnh thiết kế và dự toán, song khẳng định tại thời điểm thanh tra, công trình đang sử dụng ổn định, phát huy hiệu quả của vốn đầu tư.
Theo kết luận, Thanh tra tỉnh Tuyên Quang đã tiến hành kiểm tra hồ sơ công tác đấu thầu của 11/12 gói thầu thi công (riêng gói thầu số 26 Thanh tra tỉnh không tiến hành kiểm tra do Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã có kết luận tại thông báo số 792 ngày 9/10/2024) và 3 gói thầu tư vấn của dự án. Qua kiểm tra, công tác lập, thẩm tra, thẩm định, phê duyệt thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công, dự toán đối với các gói thầu thi công xây dựng, quá trình thực hiện phải điều chỉnh nhiều lần. Trong đó, hồ sơ thiết kế kỹ thuật và dự toán điều chỉnh 19 lần, hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công và dự toán điều chỉnh 98 lần.
Quá trình triển khai thực hiện thi công xây dựng, nghiệm thu khối lượng thi công, chủ đầu tư, nhà thầu thi công xây dựng, các nhà thầu tư vấn đã phát hiện và chủ động giảm trừ giá trị khối lượng của hợp đồng và giảm trừ khối lượng một số hạng mục công việc do không thi công với tổng số tiền hơn 37,64 tỷ đồng. Qua kiểm tra, Thanh tra tỉnh phát hiện có nội dung công việc dự toán, tính toán chưa chính xác với hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công, có công việc thực hiện chưa đúng với thực tế thi công và đề nghị chủ đầu tư giảm trừ không đưa vào hồ sơ đề nghị quyết toán số tiền là hơn 15,1 tỷ đồng. Tại thời điểm thanh tra, dự án chưa lập xong hồ sơ quyết toán để gửi chủ đầu tư soát xét trước khi trình cấp thẩm quyền thẩm định, phê duyệt.
Điều chỉnh thiết kế để phù hợp thực tế, bảo đảm kỹ thuật và tiến độ
Lý giải về các vấn đề này, ông Hoàng Văn Hải, Phó Giám đốc Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng công trình số 1 tỉnh Tuyên Quang cho biết, việc điều chỉnh, bổ sung thiết kế trong quá trình thi công nhằm bảo đảm yêu cầu kỹ thuật, chất lượng và phù hợp với thực tế hiện trường. Các nội dung điều chỉnh gồm: xử lý nền đất yếu theo lớp địa chất thực tế; thay đổi địa chất nền đường; điều chỉnh chiều dài cọc khoan nhồi; bổ sung rãnh, cống thoát nước, hầm chui, kết cấu móng, mặt đường… Đồng thời, bổ sung các hạng mục như đường gom dân sinh, mương thủy lợi hạ lưu cống… theo kiến nghị của địa phương và người dân, để bảo đảm nhu cầu đi lại, sản xuất, sinh hoạt hàng ngày.
Bên cạnh đó, do điều chỉnh quy mô đầu tư, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo gộp giai đoạn I và II để hoàn thành toàn bộ dự án trong năm 2023. Theo đó, hồ sơ thiết kế được điều chỉnh từ quy mô phân kỳ 2 làn xe cơ giới, 2 làn hỗn hợp sang hoàn thiện cao tốc 4 làn xe cơ giới. Các nội dung điều chỉnh nhằm khắc phục bất cập giữa thiết kế và thực tế, bảo đảm kỹ thuật, chất lượng, đồng thời nâng cao hiệu quả đầu tư, tiết kiệm chi phí và không ảnh hưởng đến tiến độ dự án.
Trong kết luận Thanh tra tỉnh Tuyên Quang nêu, quá trình lập, thẩm tra, thẩm định dự toán còn có các thiếu sót, tồn tại (tính thiếu, thừa khối lượng một số hạng mục công việc; bảng tổng hợp khối lượng nhầm lẫn hạng mục,…) các bên chưa kịp thời phát hiện, đã được chỉ ra. Quá trình triển khai thực hiện dự án, chủ đầu tư và các bên đã kiểm tra, nghiệm thu theo thực tế thi công, bảo đảm không làm thất thoát vốn đầu tư.
Tuy nhiên, vẫn còn một số hạng mục như: rãnh cơ, rãnh thoát nước,… trong biên bản nghiệm thu chưa phù hợp với chiều dài thực tế thi công (tính toán khối lượng theo lý trình của hồ sơ thiết kế) dẫn đến tính thừa khối lượng; việc tính toán là sơ xuất thiếu sót của nhà thầu thi công và tư vấn giám sát, không phải là hành vi cố tình vi phạm hoặc tiêu cực, ngoài ra còn do tư vấn thiết kế tính toán có sai số học.
Nhà thầu kiến nghị xem xét bổ sung chi phí theo quy định
Cùng với đó, Thanh tra tỉnh đã tính toán lại khối lượng thực tế đất, đá đã khai thác đào, đắp, đổ thải trong thi công xây dựng công trình để tính toán lại số tiền phải nộp của các nhà thầu và thấy rằng một số đơn vị chưa nộp đầy đủ tiền cấp quyền khoáng sản, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường. Khối lượng chưa kê khai, tính toán đầy đủ tương ứng số tiền phải nộp là hơn 20,7 tỷ đồng. Trong đó, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản là hơn 8,4 tỷ; tiền thuế tài nguyên hơn 3,9 tỷ; tiền phí bảo vệ môi trường hơn 8,4 tỷ. Do đó, Thanh tra tỉnh kiến nghị thu hồi hơn 20,7 tỷ đồng của 9 nhà thầu thi công xây dựng.
Các nhà thầu thi công dự án cho rằng: Theo hồ sơ mời thầu, hồ sơ dự thầu, hợp đồng thi công xây dựng, được ký kết giữa Chủ đầu tư và nhà thầu không có khoản mục chi phí tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, tiền thuế tài nguyên, tiền phí bảo vệ môi trường cho phần khối lượng đất, đá điều phối từ vị trí đào sang vị trí đắp nền đường trên cùng tuyến. Trong quá trình thực hợp đồng các nhà thầu đã nộp đủ tiền cấp quyền khai thác khoáng sản theo quy định. Một số nhà thầu sử dụng đất ngoài dự án để thi công đã kê khai và nộp đầy đủ các loại thuế, phí.
Tại kết luận của Thanh tra tỉnh cũng chỉ rõ tồn tại trong công tác lập, thẩm định và phê duyệt duyệt dự toán gói thầu “dự toán gói thầu xây dựng tính toán tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường chưa đầy đủ theo quy định khoản 1, điều 19-Nghị định 10/2021/NĐ-CP ngày 09/02/2021 của Chính phủ về quản lý chi phí đầu tư xây dựng. Chủ đầu tư ngay từ bước lập dự án đầu tư đã không tính toán đầy đủ các khoản mục chi phí nêu trên để tính vào dự toán gói thầu.
Các nhà thầu thi công kiến nghị Ủy ban nhân dân tỉnh và các cơ quan, đơn vị liên quan tính toán, thẩm định, trình phê duyệt bổ sung tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, tiền thuế tài nguyên, tiền phí bảo vệ môi trường vào hợp đồng các gói thầu thuộc dự án đầu tư xây dựng đường tư xây dựng đường cao tốc Tuyên Quang- Phú Thọ kết nối với cao tốc Nội Bài-Lào Cai theo đúng quy định, để các nhà thầu có cơ sở thực hiện và có kinh phí nộp số tiền mà Thanh tra tỉnh kiến nghị thu hồi là hơn 20,7 tỷ đồng.
Dự án xây dựng đường cao tốc Tuyên Quang-Phú Thọ kết nối với cao tốc Nội Bài-Lào Cai có tổng chiều dài hơn 40km. Đây là dự án đường cao tốc đầu tiên được triển khai trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang. Dự án có ý nghĩa chiến lược quan trọng tháo gỡ “điểm nghẽn” về hạ tầng giao thông, tạo động lực tăng trưởng cho khu vực trung du và miền núi phía bắc nói chung và của tỉnh Tuyên Quang. Mặc dù trong quá trình triển khai dự án gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, nhưng so với kế hoạch ban đầu, dự án hoàn thành sớm hơn 2 năm và đã phát huy hiệu quả về kinh tế-xã hội, mở ra không gian phát triển mới, đáp ứng được mong đợi, kỳ vọng của người dân trong khu vực.