1. Phác đồ dùng thuốc điều trị suy tĩnh mạch chi dưới mạn tính

Mục đích của điều trị nội khoa trong việc chữa suy tĩnh mạch chi dưới mạn tính là ngăn chặn sự trào ngược và giúp cho các lực tác động lên dòng chảy tĩnh mạch tốt hơn. Tùy theo từng trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể kê các loại thuốc hỗ trợ quá trình điều trị như: Thuốc kháng sinh, kháng viêm, giảm đau, chống đông, thuốc làm tan cục máu đông, làm bền thành mạch, thuốc tăng trương lực tĩnh mạch… Một số trường hợp còn tiêm gây xơ tại chỗ bằng các thuốc làm xơ hóa lòng mạch máu.

Các nhóm thuốc có thể được chỉ định tùy tình trạng bệnh

Các loại thuốc điều trị suy tĩnh mạch chi dưới chủ yếu là các thuốc làm tăng trương lực và bảo vệ thành mạch (venotonics) để cải thiện tuần hoàn và giảm triệu chứng.

– Nhóm flavonoid với các thành phần diosmin và hesperidin (ví dụ daflon, hesmin, dacolfort): Có tác dụng tăng cường độ bền vững và đàn hồi của thành tĩnh mạch, giảm tính thấm của mao mạch, cải thiện tuần hoàn vi mạch, và giảm phù nề, đau nhức.

– Nhóm rutosides với thành phần rutin, troxerutin (ví dụ venamitol): Có tác dụng giúp tăng cường trương lực tĩnh mạch, chống oxy hóa, và giảm sưng.

– Thuốc bôi/gel có chứa heparin, hirudin (chất chống đông) hoặc các chất kháng viêm: Có tác dụng giảm đau, giảm sưng và làm tan các cục máu đông nhỏ ở tĩnh mạch nông.

– Thuốc chống đông chỉ dùng cho biến chứng huyết khối tĩnh mạch sâu: Có tác dụng ngăn ngừa sự hình thành và phát triển của cục máu đông.

Nguyên tắc uống thuốc

Tùy tình trạng bệnh cũng như các bệnh lý kèm theo, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc phù hợp. Khi được kê đơn thuốc, bệnh nhân cần tuân thủ các nguyên tắc:

– Thời điểm uống: Hầu hết các thuốc tăng cường thành mạch (diosmin/hesperidin) được khuyên dùng cùng hoặc ngay sau bữa ăn để tăng hấp thu và giảm kích ứng tiêu hóa.

– Không tự ý dùng thuốc giảm đau: Chỉ dùng thuốc giảm đau (như paracetamol) khi đau nhức quá mức và phải theo chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng phụ và che lấp các biến chứng nặng như viêm tắc tĩnh mạch.

Cần hiểu rằng thuốc chỉ giúp giảm triệu chứng (đau, nặng chân, phù) và làm chậm quá trình tiến triển của bệnh ở giai đoạn đầu. Thuốc không thể phục hồi hoàn toàn van tĩnh mạch bị tổn thương.

Việc dùng thuốc điều trị suy tĩnh mạch chi cần tuân thủ tuyệt đối chỉ định của bác sĩ chuyên khoa (mạch máu, tim mạch hoặc nội khoa). Không được tự ý dùng thuốc, đặc biệt là thuốc giảm đau, vì có thể che lấp triệu chứng bệnh và gây hại cho dạ dày, gan.

2. Các biện pháp điều trị không dùng thuốc

Điều trị suy tĩnh mạch chi dưới thành công phải là sự kết hợp của nhiều biện pháp, trong đó thuốc chỉ đóng vai trò hỗ trợ, còn các biện pháp không dùng thuốc mới là nền tảng.

Mang tất áp lực

Tất áp lực là biện pháp điều trị bảo tồn quan trọng hàng đầu. Tất áp lực có tác dụng nén tạo áp lực từ ngoài vào chân, giúp ép các tĩnh mạch bị giãn, hỗ trợ các van tĩnh mạch còn lại hoạt động hiệu quả hơn, từ đó cải thiện lưu thông máu về tim và giảm phù nề. Cần chọn tất đúng kích cỡ và độ nén theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và tránh biến chứng (ví dụ: độ 1, độ 2…).

Thay đổi lối sống

Lựa chọn các bài tập, vận động thường xuyên và phù hợp. Trong đó bơi lội, đạp xe là các bài tập tốt nhất cho người bệnh suy tĩnh mạch chi dưới. Sự co cơ bắp chân hoạt động như một “bơm” máu tự nhiên (bơm cơ bắp) để đẩy máu về tim.

– Nâng cao chân khi nghỉ ngơi: Khi nghỉ ngơi hoặc nằm, nên kê chân cao hơn tim khoảng 15-20 cm (dùng gối hoặc đệm) 3-4 lần/ngày, mỗi lần 15 phút. Điều này giúp giảm áp lực tĩnh mạch và giảm ứ trệ máu.

– Tránh đứng/ngồi lâu: Thay đổi tư thế thường xuyên, nếu phải đứng hoặc ngồi lâu, hãy co duỗi cổ chân hoặc đi lại vài phút mỗi giờ.

– Kiểm soát cân nặng: Giảm cân nặng thừa sẽ loại bỏ áp lực không cần thiết lên tĩnh mạch ở chân và bụng.

Can thiệp ngoại khoa

Khi điều trị nội khoa không hiệu quả, bệnh tiến triển nặng hơn (phân độ CEAP C4, C5, C6 với các triệu chứng như biến đổi sắc tố da, chàm, loét da) hoặc có biến chứng huyết khối tĩnh mạch sâu, bác sĩ sẽ cân nhắc các phương pháp can thiệp:

– Chích xơ: Tiêm chất hóa học gây xơ vào tĩnh mạch bị giãn để làm co và đóng mạch.

– Can thiệp nội tĩnh mạch: Sử dụng sóng cao tần (RFA) hoặc tia laser (EVLT) để đốt và làm tắc tĩnh mạch bị suy.

– Phẫu thuật: Cắt bỏ tĩnh mạch bị giãn (stripping) hoặc các kỹ thuật phức tạp hơn cho tĩnh mạch sâu.